جوان آنلاین: «همین که سایه‌ش بالای سرمون هست خدارا هزار مرتبه شکر!» این جمله را که شاید بار‌ها شنیده یا حتی خودتان به دیگران گفته باشید چکیده احترام و اهمیت قائل شدن برای سالمندان خانواده در جامعه ایرانی اسلامی است. سالمندان در جامعه ما فراتر از نقش اجتماعی یا اقتصادی خود، ارزش و احترامی کاریزماتیک دارند، چراکه ما تربیت شده مکتب اسلام هستیم؛ یعنی همان مکتبی که مارا حتی از یک اخم به سالخوردگان نهی کرده است. در قرآن کریم و احادیث نبوی، احترام به والدین و سالمندان مورد تأکید ویژه‌ای قرار گرفته و خداوند در آیات متعدد قرآن به انسان‌ها فرمان داده است که به والدین سالمند خود احترام بگذارند و با آنان رفتار نیکو داشته باشند. به این ترتیب حسن رفتار با سالمندان به ویژه والدین، نه تنها از نظر اخلاقی بلکه از نظر دینی نیز امری ضروری است. در فرهنگ ما سالمند یک فرد ارزشمند است که باید مورد محبت، حمایت و احترام قرار گیرد. احترام و ارزش‌گذاری به سالمندان نه تنها انجام یک وظیفه دینی و اخلاقی است، بلکه بر سلامت روانی و اجتماعی این قشر تأثیرات مثبت زیادی دارد. چه بسا یک سالمند بانشاط و دارای روحیه، بتواند بسیاری از گره‌های زندگی اعضای جوان‌تر خانواده را باز کند و در همه امور کمک حال آنان باشد.
با اینحال و با وجود آنچه گفته شد به نظر می‌رسد حتی ما ایرانی‌ها هم متأثر از آثار آسیب‌زای روند مدرنیزه و ماشینیزه شدن زندگی، شاید توجه‌مان به قشر سالمند کم‌رنگ‌تر از سابق شده است. بی‌تردید این موضوع جای نگرانی دارد، از اینرو لازم است فرهنگ احترام به سالمندان از سنین پایین در خانواده‌ها آموزش داده شود. در حقیقت، اولین جایی که احترام به سالمندان آموخته می‌شود، خانواده است. والدین و بزرگ‌تر‌ها باید به کودکان نشان دهند، سالمندان همواره باید مورد محبت، احترام و توجه قرار گیرند. این آموزش‌ها می‌تواند در رفتار‌های روزمره، گفت‌و‌گو‌ها و الگو‌های ارتباطی با سالمندان نمایان شود. همچنین در جامعه ایرانی، مدارس و مراکز آموزشی می‌توانند با برگزاری کارگاه‌ها و برنامه‌های فرهنگی، به ترویج احترام به سالمندان بپردازند و این ارزش‌ها را در نسل‌های آینده نهادینه کنند.
نهم مهر روزجهانی سالمندان و هفته دوم مهر به عنوان هفته ملی سالمندان فرصتی است تا بار دیگر جایگاه سالمندان و چالش‌های سالمندی در کشورمان را بازبینی و راهکار‌های رفع مشکلات این قشر را بررسی کنیم. اما فراموش نکنیم حتی اگر دولت و حاکمیت توان رسیدگی به سالمندان را نداشته باشند، در هیچ شرایطی مسئولیت اخلاقی، عرفی و دینی یکایک ما به عنوان ایرانی مسلمان نسبت به اعضای سالمند خانواده و جامعه‌مان حذف نخواهد شد، چراکه معتقدیم سایه سالمندان همراه باید بر سرمان مستدام باشد و از برکات وجود آنان بهره‌مند شویم.
